Trước kỳ họp thứ 8- Quốc hội Khóa XV Cử tri Đồng Nai kiến nghị cần phát huy tốt vai trò độc lập của Hội đồng thẩm định biên soạn pháp luật, nhằm không bị chi phối, tác động không để xảy ra tình trạng lồng ghép lợi ích cục bộ tránh tiêu cực ngay trong công tác xây dựng pháp luật .
Về nội dung kiến nghị trên ngày 06/01/2025, Bộ Tư pháp có văn bản số 80/BTP-VP trả lời như sau:
Thẩm định là bước rất quan trọng trong quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) nhằm loại bỏ những văn bản không cần thiết ban hành, giảm thiểu những quy định trái pháp luật, chồng chéo, mâu thuẫn, thiếu tính khả thi, qua đó trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng VBQPPL được ban hành. Bên cạnh đó, kết quả của hoạt động thẩm định sẽ giúp Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân có thêm thông tin, cơ sở trong quá trình thảo luận để có thể xem xét một cách toàn diện nội dung dự án, dự thảo VBQPPL trước khi quyết định việc thông qua hoặc ký ban hành. Luật Ban hành VBQPPL năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2020) quy định hoạt động thẩm định đề nghị xây dựng VBQPPL, dự án, dự thảo VBQPPL tại các Điều 39, 58, 88, 92, 98, 102, 103, 121, 124, 130, 134, 136, 139 và 143. Tại các Điều này đã quy định rõ thẩm quyền thẩm định; hồ sơ gửi thẩm định; nội dung thẩm định; thời gian, thủ tục thẩm định và báo cáo thẩm định. Tất cả các loại đề nghị và các loại văn bản đều được thành lập Hội đồng thẩm định hoặc Hội đồng tư vấn thẩm định.
Phiên họp Hội đồng thẩm định pháp luật- Bộ Tư pháp
Về nội dung, Báo cáo thẩm định được xây dựng trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các thành viên Hội đồng thẩm định, bảo đảm khách quan, độc lập và thể hiện đầy đủ các nội dung thẩm định theo quy định của Luật Ban hành VBQPPL, trong đó chú trọng tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống pháp luật, vấn đề về thủ tục hành chính. Ngoài yêu cầu nêu rõ trong báo cáo thẩm định về các nội dung thẩm định thì cơ quan thẩm định còn phải nêu rõ ý kiến về việc đề nghị xây dựng VBQPPL, dự án, dự thảo VBQPPL đủ điều kiện hoặc chưa đủ điều kiện trình.
Như vậy, thẩm định theo cơ chế thành lập Hội đồng giúp nâng cao trách nhiệm, tính phản biện khách quan; nâng cao giá trị của văn bản thẩm định; đồng thời, góp phần kiểm soát trước, phòng chống tham nhũng, tiêu cực và ngăn ngừa nguy cơ cài cắm “lợi ích nhóm", “lợi ích cục bộ" trong quá trình lập đề nghị, soạn thảo VBQPPL. Qua đó, cơ chế này không chỉ đảm bảo chất lượng văn bản mà còn tăng cường sự minh bạch và công bằng trong công tác xây dựng pháp luật.