​Phát biểu nổi bật tại phiên thảo luận Kinh tế-Xã hội sáng ngày 31/10/2019 tại hội trường Ba Đình, được phát thanh, truyền hình trực tiếp cho cử tri cả nước theo dõi.ĐBQH Dương Trung Quốc của Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai đã có bài phát biểu nêu nhiều vấn đề cử tri; dư luận xã hội quan tâm. Toàn văn bài phát biểu trên như sau:

Kính thưa Quốc hội,

Kính thưa Thủ tướng,

Đối với người viết sử chúng tôi thì báo cáo định kỳ của Chính phủ tại mỗi kỳ họp Quốc hội là rất quan trọng. Nó không chỉ là cơ sở để Quốc hội và cử tri đánh giá tình hình đất nước và hoạt động của Chính phủ giữa hai kỳ họp, mà nó còn là sử liệu cho đời sau này, hậu duệ của chúng ta sẽ tiếp cận để hiểu hơn về thời mà chúng ta đang sống. Báo cáo đề cập nỗ lực của Chính phủ đóng góp quan trọng cho thành tựu đạt và vượt 12 chỉ tiêu Quốc hội đề ra, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tập trung tháo gỡ cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và sự đánh giá của Tổ chức Quốc tế, v.v.. Là người có chức năng giám sát, đại biểu Quốc hội chúng ta cũng như cử tri có thể cảm nhận được điều đó không chỉ trên giấy tờ mà trong chính cuộc sống của mình. Và sự đánh giá càng tích cực được khẳng định khi chúng ta nhìn nhận trong một thế giới đầy biến động, rủi ro và đang có chiều hướng nảy sinh nhiều tác động tiêu cực. 

 

Tôi xin không nhắc lại những điều tích cực mà nhiều vị đại biểu Quốc hội đã phát biểu, điều tôi muốn nói là trên một bức tranh toàn cảnh có phần sáng sủa ấy thực tiễn đôi khi mang lại cho chúng ta và Chính phủ những câu hỏi đáng suy nghĩ. Giữa lúc Chính phủ luôn thôi thúc cả nước coi cuộc cách mạng 4.0 là một đột phá để phát triển và theo kịp thiên hạ thì một việc tưởng như rất tầm thường về công nghệ là thu phí BOT tự động trầy trật vẫn không thực hiện được, với những lý do mà người dân đều hiểu là “câu giờ để kiếm lời”. Cái lợi chắc chắn không chỉ của nhà đầu tư mà còn của nhóm lợi ích, không ngoại trừ có cả những người trong bộ máy công quyền. 

Giữa lúc Quốc hội chúng ta đang bàn đến việc thí điểm để tiến tới giảm bớt một phần bộ máy dân cử vốn có chức năng giám sát cơ quan hành pháp thì một sự vụ như vụ Alibaba lừa dân bán bất động sản ảo diễn ra nhiều năm, số nạn nhân lên hàng ngàn, số thiệt hại rất lớn mà bộ máy chính quyền cơ sở vẫn “ngơ ngác, thúc thủ” như chưa hề có việc gì nghiêm trọng cho đến lúc dư luận, người dân lên tiếng. Đã có biết bao nhiêu vụ lừa công khai hoặc trên mạng vẫn nằm ngoài tầm kiểm soát của bộ máy công quyền khiến người dân có quyền nghi vấn về sự tiếp tay, đồng lõa. Phải đến vụ cháy cơ sở Rạng Đông chúng ta mới giật mình nhận ra chủ trương di dời các cơ sở ô nhiễm trong khu dân cư đã triển khai từ lâu nay vẫn dường như “giậm chân tại chỗ”. Một thử nghiệm của ngành giao thông đối với loại hình vận tải công nghệ tuyên bố thực hiện trong hai năm đã hết thời gian từ lâu vẫn chưa đưa ra được văn bản pháp lý để điều chỉnh khiến số lượng phương tiện tham gia không kiểm soát được, thuế thu không đủ, gây xung đột trong giới vận tải. 

Cả triệu người dân Thủ đô lao đao do nguồn cung cấp nước sạch bị ô nhiễm, kéo dài cả tuần, cả xã hội mới giật mình nhận ra cách quản lý tắc trách của Nhà nước đối với vấn đề sinh tử của dân. Những vụ việc liên quan đến việc bán đất của hãng phim truyện hay sự khác biệt trong nhận thức về quyền sử dụng đất đai ở Đồng Tâm, mặc dù Thanh tra Chính phủ đã vào cuộc nhưng vẫn chưa giải quyết dứt điểm, mà nguyên nhân chính vẫn chỉ là nhà nước không sâu sát với người dân của mình. Những điểm tối tuy không che lấp được nhưng nó làm xấu bức tranh sáng sủa của những thành tựu tích cực mà Chính phủ cùng nhân dân đã dày công phấn đấu, khoét sâu hơn nữa sự mất mát lòng tin vốn chưa được phục hồi của người dân đối với năng lực của Nhà nước luôn coi mình là “của dân, do dân, vì dân”. 

Vấn đề thứ hai, tỉnh Đồng Nai mà tôi là đại biểu đang đứng trước những trọng trách nặng nề để đảm bảo hoàn thành trách nhiệm liên quan đến đại dự án sân bay Long Thành. Thời điểm này cho tới hết nhiệm kỳ của Quốc hội cũng như của Chính phủ vào giữa năm 2021 lại là cao điểm của một nhiệm vụ đầy gian nan, là giải phóng mặt bằng, đền bù tái định cư cho người dân trong vùng dự án. Vào thời điểm chuyển giao của bộ máy quyền lực giữa hai nhiệm kỳ, nhất là vào thời điểm tiền đại hội Đảng, bộ máy công quyền dễ rơi vào thời đóng băng, thu mình, bất động bởi sự trì trệ bắt nguồn từ mục tiêu an toàn, để giữ vững hay cải thiện vị thế cho bộ máy quyền lực. Điều đó phương hại đối với những hoạt động chỉ đạo hay dịch vụ công liên quan đến dự án và các quyền lợi của người dân. Với dự án lớn và phức tạp như sân bay Long Thành, nếu không khắc phục hiện tượng đó, nếu không có sự vào cuộc quyết liệt, năng động, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của cơ quan và đội ngũ lãnh đạo cũng như đội ngũ thực hiện thì e rằng khó hoàn thành. Hi vọng rằng vào thời điểm đang đổi mới quyết liệt này, Đảng sẽ hành động để phá đi cái “dớp” trong nhận thức xã hội về nguy cơ trì trệ trong thời điểm chuyển giao giữa hai nhiệm kỳ đại hội của các tổ chức Đảng hay của Nhà nước, cũng có nghĩa là tạo những điều kiện thuận lợi để Đồng Nai hoàn thành tốt trách nhiệm của mình đối với dự án quan trọng của đất nước. 

Vấn đề thứ ba, cuối cùng tôi không thể không nói đến cái sạn mang vị đắng trong bản báo cáo của Chính phủ trình tại kỳ họp này. Chúng ta, các đại biểu Quốc hội cảm nhận được lòng tin được củng cố như thế nào sau bản báo cáo của Chính phủ về công tác đối ngoại, trong đó có vấn đề Biển Đông trình bày trước Quốc hội vừa rồi. Một nội dung mà tôi thấy không cần họp kín, nên để nhân dân được biết. Ngay trong bản báo cáo của Thủ tướng Chính phủ mà chúng ta đang bàn thảo cũng có những nội dung đầy khích lệ: “Đảng và Nhà nước ta nhất quán chủ trương những gì thuộc về độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ chúng ta không bao giờ nhân nhượng, đồng thời giữ vững môi trường hòa bình, ổn định cho sự phát triển đất nước”. Nhưng hạt sạn mang vị đắng mà tôi muốn nói tới là trước đoạn trích trên lại là một mệnh đề thiếu thành phần ngữ pháp, khi báo cáo Thủ tướng không nói rõ chủ ngữ của hành động vi phạm nghiêm trọng trong các vùng biển của Việt Nam được xác định theo luật pháp quốc tế trái với Tuyên bố DOC và thỏa thuận cấp cao là ai? Tại sao trước đó, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao của chúng ta đã nói rõ việc Trung Quốc là người gây bất ổn ở Biển Đông trước bàn dân thiên hạ, trên diễn đàn quốc tế, vậy mà đọc trước Quốc hội, cũng là trước đồng bào của mình lại né tránh quốc danh vốn đáng kính trọng của một quốc gia văn minh nhưng cũng đáng lên án bởi những việc làm trái với luật pháp quốc tế và lợi ích chính đáng của chúng ta. Ngay trên diễn đàn Quốc hội cũng vậy, vẫn có vị đại biểu né tránh, thay thế chỉ đích danh Trung Quốc bằng khái niệm rất mơ hồ “nước ngoài”. Người dân ta nghĩ thế nào và cả người Trung Quốc nghĩ thế nào về tâm thế khó hiểu ấy? Sau này con cháu chúng ta, những người làm sử hậu duệ của chúng tôi đọc những văn bản này họ sẽ nghĩ gì về thời đại chúng ta đang sống? Dân tộc chúng ta có cả một chiều dài lịch sử, không chỉ có chiến tranh bảo vệ Tổ quốc mà có thời kỳ rất dài của hòa hiếu quan hệ Việt Nam - Trung Quốc. Chúng ta có đầy đủ những kinh nghiệm của ông cha chúng ta để giữ được tư thế của mình trong mối quan hệ ấy để bảo đảm môi trường hòa bình, phát triển của dân tộc. Một con số tuyệt đối những năm tháng chiến tranh thù địch cực kỳ ngắn so với gần một thiên niên kỷ mà chúng ta tự chủ. Tôi mong rằng những bài học lịch sử ấy sẽ thấm đượm trong thực tiễn hoạt động của thế hệ chúng ta, của Quốc hội chúng ta, của những gì chúng ta đang sống và đang làm. Xin cảm ơn.