​       Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, chiều ngày 29-10-2025, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về Tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2025, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2026 (trong đó có Kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước 03 năm 2026-2028; tình hình thực hiện kế hoạch đầu tư công vốn ngân sách nhà nước năm 2025, dự kiến kế hoạch đầu tư công vốn ngân sách nhà nước năm 2026; tình hình thực hiện kế hoạch tài chính năm 2025, dự kiến kế hoạch tài chính năm​ 2026 của các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách do trung ương quản lý); Kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch 05 năm giai đoạn 2021-2025: đầu tư công trung hạn; tài chính quốc gia và vay, trả nợ công; dự kiến các kế hoạch: tài chính 05 năm quốc gia giai đoạn 2026-2030; đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030. Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp.

Phó Chủ tịch Quốc h​ội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp

       Tham gia phát biểu về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026. Đại biểu Trịnh Xuân An, ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Quốc phòng An ninh và Đối ngoại của Quốc hội, ĐBQH tỉnh Đồng nai đánh giá cao các báo cáo đã thẳng thắn chỉ ra những mặt được và các tồn tại trong việc sử dụng nguồn lực. Đại biểu Trịnh Xuân An đã đóng góp thêm 03 ý kiến quan trọng nhằm sử dụng tốt nhất nguồn lực đất nước để thúc đẩy phát triển kinh tế. Vấn đề đầu tiên đại biểu quan tâm là các quỹ tài chính ngoài ngân sách. Đại biểu chỉ ra "một xu hướng đó là chúng ta đang gọi quỹ hóa", tức là dù có đề xuất giảm nhưng số lượng quỹ dường như lại tăng lên, "cứ mỗi một dự án luật lại có một quỹ tài chính ngoài ngân sách". Đại biểu cho biết hiện nay, có 22 quỹ với tổng nguồn lực rất lớn, hơn một triệu tỷ đồng. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng "cách sử dụng hiệu quả chưa cao" và xu hướng "quỹ hóa" này "cần phải chấn chỉnh lại". Từ thực tế đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần rà soát và chỉ nên giữ lại một số nhóm quỹ thực sự cần thiết. Cụ thể, đại biểu đề xuất chỉ nên duy trì 3 nhóm quỹ: nhóm về quốc phòng, an ninh và tình trạng khẩn cấp; nhóm về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số; nhóm liên quan đến thể chế, nguồn nhân lực và hỗ trợ doanh nghiệp. Đối với các quỹ còn lại, đại biểu đề nghị "nên đưa vào ngân sách, đưa chi theo cơ chế khác cho rõ ràng, minh bạch", tránh gây phân tán nguồn lực.

Đại biểu Trịnh Xuân An, ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Quốc phòng An ninh và Đối ngoại của Quốc hội phát biểu tại Hội trường

       Vấn đề thứ hai được đại biểu phân tích sâu là đầu tư công, trong đó trọng tâm là các Chương trình mục tiêu quốc gia. Đại biểu ghi nhận 03 Chương trình mục tiêu quốc gia thời gian qua đã mang lại hiệu quả rõ ràng. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất cập. Tổng nguồn lực 03 chương trình là 175.000 tỷ đồng, nhưng tỷ lệ giải ngân mới đạt 68%. Mặc dù Quốc hội đã có nghị quyết tháo gỡ, nhưng hiệu quả các chương trình "chưa phải cao". Một trong những nguyên nhân chậm giải ngân được chỉ ra là "độ trễ rất dài" trong việc ban hành văn bản hướng dẫn sau khi Quốc hội thông qua chương trình. Đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn về quy mô rất lớn của các chương trình sắp tới, như Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa. Bên cạnh đó, đại biểu lo ngại nếu "làm theo cách thức tổng hợp từ địa phương lên xong cộng dồn" sẽ tạo ra những con số hàng trăm nghìn tỷ thiếu tính khả thi.

       Về gắn kết đầu tư công với công tác quy hoạch, đại biểu nhấn mạnh vai trò "dẫn dắt đầu tư tư" của đầu tư công. Trong giai đoạn tới, quy mô đầu tư công dự kiến tăng gấp 2-3 lần. Để phát huy hiệu quả, các dự án phải mang tính "trọng tâm, trọng điểm". Đại biểu đặc biệt nhấn mạnh, mấu chốt để phát huy vai trò của đầu tư công trong giai đoạn tới là phải gắn liền với "công tác quy hoạch". Đại biểu nêu ví dụ: "Chúng ta làm những công trình lớn, sân bay Long Thành phải quy hoạch bên cạnh đó là trung tâm logistics, trung tâm thương mại, dịch vụ". Đại biểu bày tỏ mong muốn công tác quy hoạch phải phát huy được tối đa vai trò và hiệu quả của nguồn lực đầu tư công trong thời gian tới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu sau 2 ngày Quốc hội thảo luận ở hội trường

       Phát biểu làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu sau 02 ngày Quốc hội thảo luận ở hội trường về phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính bày tỏ sự cảm ơn và xúc động về những đóng góp ý kiến rất chân thành, thẳng thắn và trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội. Thủ tướng khẳng định, những thành quả rất đáng trân trọng, tự hào trong 5 năm qua đã tạo thế, đà, lực và niềm tin cho nhân dân, đất nước tiến vào kỷ nguyên mới. Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, nhìn lại 5 năm qua, trong bối cảnh khó khăn và thách thức nhiều hơn thời cơ, thuận lợi, Việt Nam vẫn là nước đang phát triển, có nền kinh tế đang chuyển đổi. Mặc dù quy mô nền kinh tế còn khiêm tốn, độ mở cao, nền kinh tế phải đối mặt với những cú sốc rất lớn, nhưng đất nước đã vượt qua. Đặc biệt, nền kinh tế đã đủ sức chống chịu với các cú sốc bên ngoài, ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng và đảm bảo các cân đối lớn. Thủ tướng chỉ rõ, đất nước đã đảm bảo thu đủ chi, xuất đủ nhập, làm đủ ăn, năng lượng đủ cho sản xuất kinh doanh và tiêu dùng, thị trường lao động đáp ứng được sự chuyển đổi; Bội chi ngân sách thấp hơn mức Quốc hội giao và thấp hơn so với các nhiệm kỳ trước đây; Nợ công, nợ nước ngoài, nợ chính phủ đều giảm so với trước đây; Đời sống nhân dân được nâng lên; Chỉ số hạnh phúc của Việt Nam tăng 39 bậc so với đầu nhiệm kỳ; Tiềm lực quốc phòng- an ninh được tăng cường. An sinh xã hội được đầu tư nhiều. “Trong điều kiện như vậy mà chúng ta làm được như thế, đó là sự nỗ lực rất lớn của hệ thống chính trị, nhân dân và doanh nghiệp, dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, thường xuyên, trực tiếp là Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, của đồng chí Tổng Bí thư và sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế, cùng sự đồng hành của Quốc hội và nỗ lực của Chính phủ. Thành quả này rất đáng trân trọng, tự hào trong bối cảnh khó khăn, cùng với sự tự lực, tự cường, tự chủ chiến lược của chúng ta, đã tạo thế, tạo đà, tạo lực, tạo niềm tin cho nhân dân, đất nước tiến vào kỷ nguyên mới, xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc, vững bước tiến lên Chủ nghĩa xã hội”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh. Bên cạnh những thành tựu cơ bản, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, Chính phủ cũng nhận ra còn nhiều khó khăn, vướng mắc và bất cập. Nhiệm kỳ này phải giải quyết rất nhiều các vấn đề tồn đọng. Nêu một ví dụ điển hình, Thủ tướng chỉ rõ, 12 dự án thua lỗ kéo dài đến nay đã cơ bản được giải quyết xong, trong đó nhiều dự án bắt đầu có hiệu quả và có lãi. Bên cạnh đó, các ngân hàng yếu kém đã được xử lý, các dự án tồn đọng đã được phân loại để giải quyết. Về hạ tầng giao thông, Thủ tướng Chính phủ cho biết, bám sát mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc để triển khai thực hiện, đất nước đã đạt được các mục tiêu như: 3.000 km đường cao tốc đã được vượt qua; 1.700 km đường ven biển đã hoàn thành và dự kiến sẽ vượt từ nay đến cuối năm. Tuy nhiên, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng chỉ rõ ba nguyên nhân cơ bản khiến hệ số ICOR trước đây cao nhưng nay đã được giảm xuống, đó là đầu tư không hiệu quả, đầu tư dàn trải và kéo dài, không đúng tiến độ.

       Thủ tướng khẳng định, đầu tư công là một trong ba động lực tăng trưởng quan trọng. Quốc hội, Chính phủ đã tháo gỡ rất nhiều khó khăn, đặc biệt như chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, là tháo gỡ về thể chế. Đưa ra ví dụ mà các đại biểu Quốc hội vẫn nêu, khó khăn lớn nhất là giải phóng mặt bằng và tái định cư theo luật, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, vấn đề này phải đến kỳ họp tháng 10 năm 2024 mới được xử lý. Bên cạnh đó, vấn đề điều chỉnh vốn đầu tư từ dự án này sang dự án khác hay vấn đề vốn địa phương - Trung ương cũng đã được tháo gỡ. Tuy nhiên, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng cho biết, giải pháp tới đây là tiếp tục tháo gỡ rào cản về thể chế, đặc biệt là vấn đề đất đai. Phân cấp, phân quyền phải đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường giám sát, kiểm tra. Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng cho rằng, dân tộc Việt Nam mỗi khi càng áp lực lại càng nỗ lực, “trong cái khó, ló cái khôn”, với tinh thần “biến không thành có, biến khó thành dễ, biến cái không thể thành cái có thể”. Để đạt được các mục tiêu chiến lược 100 năm, đất nước không thể tăng trưởng bình bình mà phải có đột phá, dựa vào ba trụ cột chính gồm: sức mạnh dân tộc và con người; tài nguyên thiên nhiên và truyền thống văn hóa lịch sử. Thủ tướng khẳng định, yếu tố cốt lõi để khai thác hiệu quả ba trụ cột trên chính là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.