Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, chiều ngày 03-11-2025, các vị đại biểu thuộc Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai tham gia thảo luận ở Tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê.
Toàn cảnh phiên họp tổ
Thời gian qua, Luật Thống kê đã khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của công tác thống kê. Luật Thống kê là một trong những công cụ quản lý vĩ mô quan trọng, là cơ sở pháp lý để thu thập, cung cấp thông tin thống kê trung thực, khách quan, chính xác, đầy đủ, kịp thời phục vụ các cơ quan nhà nước trong việc đánh giá, dự báo tình hình, hoạch định chiến lược, xây dựng kế hoạch, quy hoạch chính sách, quản lý điều hành phát triển kinh tế-xã hội và đáp ứng nhu cầu thông tin thống kê của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, sau 10 năm thực hiện Luật Thống kê đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập. Theo đó, trong quá trình triển khai hoạt động thống kê, thực tiễn phát sinh một số vấn đề cần phải điều chỉnh và cần phải quy định trong dự thảo Luật, cụ thể: nhu cầu thông tin phục vụ quản lý, điều hành ở cấp xã: hệ thống thông tin thống kê cấp xã, hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp xã, chế độ báo cáo thống kê cấp xã để bảo đảm thông tin thông suốt từ trung ương đến cấp xã; đồng thời, một số quy định về chuyên môn, nghiệp vụ thống kê tại Luật Thống kê cần phải sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tiễn và hội nhập quốc tế…
Đại biểu Điểu Huỳnh Sang, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh phát biểu tại phiên họp tổ
Đại biểu Nguyễn Thị Như Ý, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Long Hưng phát biểu tại phiên họp tổ
Qua thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê tại phiên họp tổ, các vị đại biểu Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai đánh giá cao việc dự án Luật đã bổ sung các nội dung quan trọng như "Cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia" (phù hợp xu thế Big Data, Open Data), đưa chuyển đổi số thành trụ cột (Chương V), và cập nhật khái niệm, thẩm quyền phản ánh thực tiễn đa nguồn dữ liệu. Tuy nhiên, đại biểu cũng chỉ ra các vấn đề cần tiếp tục phải rà soát kỹ lưỡng.
Liên quan đến việc thay thế thanh tra chuyên ngành bằng kiểm tra chuyên ngành (Điều 8), đại biểu cũng cho rằng, việc bỏ khái niệm “thanh tra chuyên ngành thống kê” thay bằng “kiểm tra chuyên ngành”. Đây là thay đổi lớn, có thể làm giảm hiệu lực cưỡng chế trong xử lý vi phạm thống kê, vì “kiểm tra” không có thẩm quyền xử phạt hành chính như “thanh tra”. Do đó, đề nghị bổ sung quy định: “Cơ quan kiểm tra chuyên ngành thống kê có quyền lập biên bản vi phạm hành chính và kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử phạt”.
Về tăng cường nội dung chuyển đổi số và cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia ( Điều 51, 51b,53), đây là lần đầu tiên quy định “Cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia” và “chuyển đổi số trong thống kê”; mở rộng nguồn dữ liệu từ “dữ liệu hành chính, dữ liệu chuyên ngành, dữ liệu hợp pháp khác”. Tuy nhiên, thiếu quy định cụ thể về chuẩn dữ liệu thống kê và cơ chế chia sẻ liên thông giữa Bộ Tài chính - các Bộ ngành - địa phương. Do đó, đại biểu đề xuất cần bổ sung khoản quy định: “Cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia phải tuân thủ chuẩn dữ liệu mở quốc gia và quy chuẩn kỹ thuật do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành”.
Về cơ quan thống kê Trung ương (Điều 62), đại biểu cho rằng, sau khi hợp nhất Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Tài chính, cơ quan thống kê trung ương cần được bảo đảm tính độc lập nghiệp vụ. Đại biểu cho rằng, thống kê quốc gia phải có tính độc lập chuyên môn tuyệt đối. Theo đó, cần bổ sung đoạn sau vào khoản 3: “Cơ quan thống kê trung ương hoạt động độc lập về chuyên môn, nghiệp vụ thống kê, bảo đảm tính khách quan, minh bạch và trung thực của thông tin thống kê quốc gia”.
Bên cạnh đó, đại biểu nhấn mạnh việc cần làm rõ cơ chế bảo mật dữ liệu, làm rõ con số thống kê các báo cáo tài chính, và đặc biệt là xác định rõ mối quan hệ giữa cơ quan quản lý thống kê trung ương với trung tâm dữ liệu quốc gia thuộc Bộ Công an để tránh chồng chéo. Đại biểu đề nghị rà soát chế độ tổ chức thống kê tập trung và xác định rõ chức năng cơ quan thống kê cấp cơ sở để đơn giản hóa báo cáo.