Toàn cảnh buổi thảo luận tại Tổ 19
Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, chiều 20/5/2025, Quốc hội thảo luận tại Tổ về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự; Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự; Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng. Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai tham dự phiên thảo luận tại Tổ 19 cùng với Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ và Quảng Bình, do đồng chí Bùi Minh Châu - Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ điều hành Phiên thảo luận. Đã có 05 đại biểu tham gia phát biểu tại phiên thảo luận tổ. Trong đó, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai có 02 đại biểu Quốc hội tham gia phát biểu ý kiến tại buổi thảo luận tổ:
ĐBQH Nguyễn Công Long - Đoàn Đồng Nai phát biểu tại buổi thảo luận tổ
- Đối với Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự ĐBQH Nguyễn Công Long - Đồng Nai mong muốn luật sửa đổi, bổ sung một lần điều chỉnh rất lớn về chính sách hình sự, tiếp tục xem xét bỏ một số điều, số tội có hình phạt tử hình, tiếp tục theo xu hướng thể hiện sự nhân đạo, sự khoan hồng hơn. Hiện nay, chúng ta vẫn còn 18 tội có khung hình phạt tử hình, cần xem xét bỏ hình phạt tử hình nhưng bỏ trong tội nào phải hết sức cân nhắc trong từng giai đoạn để đảm bảo yếu tố răn đe, phòng ngừa. Nếu đánh giá lại 18 tội có hình phạt tử hình chủ yếu được kết án đối với những người phạm tội giết người, tội phạm về ma túy và một số rất ít phạm tội tham nhũng, tham ô tài sản hoặc tội nhận hối lộ. Dự án sửa đổi và theo đề xuất của Chính phủ sẽ có 8 tội danh:
tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội sản xuất, buôn bán hàng giả, thuốc phòng bệnh, thuốc chữa bệnh; tội phá hoại hòa bình gây chiến tranh xâm lược; tội gián điệp, là nhóm tội xâm phạm an ninh quốc gia; tội vận chuyển trái phép chất ma túy; tội tham ô tài sản; tội nhận hối lộ.
Đối với 8 tội này, việc bỏ hình phạt tử hình ở tội nào sẽ dựa trên cơ sở tất cả ý kiến của các vị đại biểu. Thứ nhất, đối với hai tội về tham nhũng, đó là tội tham ô tài sản và nhận hối lộ, đề nghị cân nhắc không nên bỏ, kể cả hai cơ quan Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân tối cao cũng đề nghị không bỏ tội này. Qua thực tế phòng chống tham nhũng và yêu cầu đặt ra trong đấu tranh phòng chống tham nhũng hiện nay, việc bỏ trong thời điểm này sẽ có tác động nhất định đến công cuộc phòng chống tham nhũng và qua thực tế đấu tranh của hai tội phạm này. Thứ hai, tội vận chuyển trái phép chất ma túy, công cuộc đấu tranh phòng chống ma túy hiện nay cực kỳ cam go. Trong thực tiễn xử lý những đối tượng phạm tội này bị kết án tử hình thì nhiều trường hợp không đáng đề nghị cân nhắc, xem xét tội vận chuyển trái phép chất ma túy nên phân hóa ra tập trung chủ yếu đối với người sản xuất các chất ma túy. Tuy nhiên, đối với tội phạm ma túy, khâu trung chuyển, khâu vận chuyển để phát tán đưa đi nơi tiêu thụ có tính chất nguy hiểm và tầm quan trọng của hành vi này không khác gì sản xuất nên cần phải phân hóa, phải xử lý ngang bằng với hành vi sản xuất, đưa tội phạm này vào hình phạt tử hình, yêu cầu trong quá trình đấu tranh xử lý phải phân hóa tội phạm này. Đề nghị chưa nên bỏ đối tượng phạm tội này. Thứ ba, tội sản xuất, buôn bán hàng giả, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh. Hiện nay, dư luận hết sức bức xúc Bộ Công an vừa triệt phá một đường dây buôn bán thuốc chữa bệnh rất lớn. Theo đánh giá của ngành y tế, tội phạm về sản xuất thuốc giả và thuốc phòng bệnh, thuốc chữa bệnh nguy hiểm như tội giết người và là giết người hàng loạt. Đại biểu cho rằng nên giữ lại hình phạt tử hình để đảm bảo tính răn đe nhưng phải cân nhắc tất cả khung hình phạt đối với giá trị tài sản và có thể nâng vấn đề về thu lợi bất chính đến một định lượng nào đó, phải đảm bảo sức khỏe của cộng đồng mà còn phải đảm bảo cả giống nòi.
Đối với tội tham ô tài sản hoặc nhận hối lộ, nên giữ hình phạt tử hình đối với khoản tiền, tài sản lớn và đề nghị điều chỉnh ở mức cao hơn để có thể xử lý ở trong khung. Tuy nhiên, đặt ra các tình huống người đã phạm tội về tham nhũng tham ô, nhận hối lộ khi đã khắc phục hậu quả, nộp lại tài sản thì không bị áp dụng hình phạt, không có hành vi nào để khắc phục hậu quả, để lập công chuộc tội thì áp dụng hình phạt tử hình. Pháp luật đã quy định rất cụ thể trong trường hợp đã có hành vi khắc phục hậu quả hoặc thể hiện sự ăn năn, hối cải thì sẽ được khoan hồng, nếu không có thì dứt khoát phải tử hình. Qua nghiên cứu, chúng tôi nêu thêm một số vấn đề như vậy, đề nghị cân nhắc ba loại tội phạm này, các tội phạm khác cũng có thể cân nhắc trên cơ sở từ trước đến nay hầu như chưa có trường hợp nào bị kết án tử hình vì các tội danh này. Đối với ba loại tội về tham nhũng, ma túy và sản xuất, buôn bán hàng giả, thuốc chữa bệnh, chúng tôi đề ý kiến như vậy. Các cơ quan tư pháp đề nghị chưa phải bỏ một trong các tội xâm phạm đến quốc gia đó là tội gián điệp vì hành vi gián điệp gây tổn hại rất lớn về an ninh chủ quyền quốc gia, vận mệnh cũng như các yếu tố quân sự, quốc phòng, kinh tế của đất nước. Trong sửa đổi lần này, nội dung lớn nhất là cân nhắc bỏ hình phạt tử hình cho một số tội, còn bỏ tội nào là do các đại biểu lựa chọn và cho ý kiến. Trên cơ sở đó, chắc chắn cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra sẽ phối hợp báo cáo Quốc hội.
Đại biểu có một số ý kiến về Công an xã đã chính quy nên phải giao hệ thống tố tụng cho Điều tra viên tại xã để thực hiện điều tra và khởi tố, nếu dồn về cơ quan điều tra tỉnh sẽ không đảm bảo kịp thời (do sắp xếp tổ chức bộ máy bỏ cấp huyện nên Công an huyện không còn).
ĐBQH Trịnh Xuân An - Đoàn Đồng Nai phát biểu tại buổi thảo luận tổ
- Đối với Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng ĐBQH Trịnh Xuân An - Đồng Nai: Thứ nhất, thẩm quyền của Ngân hàng Nhà nước để quyết định những khoản vay đặc biệt 0% và không có tài sản bảo đảm, đề nghị phải đánh giá kỹ kinh nghiệm thế giới để áp dụng, đặc biệt phải có quy định để Chính phủ hướng dẫn nội dung này. Thứ hai, việc thu giữ và niêm phong tài sản, luật giao trách nhiệm cho cấp xã và công an xã nhưng Ủy ban nhân dân xã và công an xã trước đó chỉ được nhận được thông báo của tổ chức tín dụng và tổ chức quản lý tài sản bảo đảm, trách nhiệm gần như dồn cho cấp xã trong việc bảo đảm an ninh trật tự cho đến việc đánh giá tài sản, vì trên thực tế tất cả việc thu giữ và xử lý tài sản bảo đảm sẽ xảy ra trên địa bàn, phải quy định cụ thể thêm tiêu chí, điều kiện, cách thức để làm cơ sở cho các nội dung này.
Điều 98 đề nghị phân quyền từ Thủ tướng xuống cho Ngân hàng Nhà nước quyết định về nội dung, thẩm quyền, phạm vi của Ngân hàng Nhà nước. Khi quyết định tình trạng đặc biệt, phải thực hiện hàng loạt các biện pháp mang tính chất đặc biệt mà Luật Các tổ chức tín dụng hiện hành đã quy định thì mới thực hiện đến biện pháp này để cấp oxy cho tổ chức tín dụng không rơi vào tình trạng đổ vỡ, gây ra hiệu ứng Domino, phải đánh giá rất kỹ về tính khả thi để phòng ngừa không dẫn đến tình trạng các tổ chức tín dụng hoặc bản thân khách hàng lợi dụng căn cứ này khi cho Ngân hàng Nhà nước được làm việc đặc biệt này.
- Đối với Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự: đề nghị đối với tội về tham ô, nhận hối lộ; tội sản xuất và buôn bán hàng giả, thuốc chữa bệnh; tội vận chuyển trái phép chất ma túy vẫn giữ lại khung tử hình, xem xét lại tính “nhân văn”, “nhân đạo” trong trường hợp tử hình, có sự lạm dụng từ ngữ trong trường hợp này không. Không đưa hình sự hóa tội sử dụng chất ma túy, phải đánh giá tính khả thi việc giảm án tử hình xuống án chung thân không giảm án.